Zbycie lub obciążenie zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki komandytowo– akcyjnej oraz ustanowienie na nim prawa użytkowania.

Zgodnie z treścią art. 125 Kodeksu spółek handlowych (dalej: ksh) spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Należy wskazać, iż co do zasady każdy komplementariusz ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki. Jednakże zgodnie z treścią art. 141 ksh komplementariuszowi nie przysługuje prawo do prowadzenia spraw spółki, przekazanych do kompetencji walnego zgromadzenia albo rady nadzorczej przez przepisy działu IV Kodeksu spółek handlowych lub statut spółki. Oznacza to, że w spółce komandytowo-akcyjnej dokonany został podział kompetencji między komplementariuszy i walne zgromadzenie oraz radę nadzorczą, gdy taka jest ustanowiona. Należy przyjąć, iż proces prowadzenia spraw spółki w sensie ścisłym przypisany jest do komplementariuszy, jednakże wpływ na zarządzanie spółką może mieć walne zgromadzenie, co znajduje swoje potwierdzenie wprost w treści art. 146 § 1 ksh, który stanowi iż, chwały walnego zgromadzenia wymaga między innymi:

1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania komplementariuszy z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego spółki za ubiegły rok obrotowy;

2) udzielenie komplementariuszom prowadzącym sprawy spółki absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;

3) udzielenie członkom rady nadzorczej absolutorium z wykonania przez nich obowiązków;

4) wybór biegłego rewidenta, chyba że statut przewiduje w tej sprawie kompetencję rady nadzorczej;

5) rozwiązanie spółki.

Dodatkowo należy wskazać, iż zgodnie z treścią §2 cytowanego przepisu, zgody wszystkich komplementariuszy wymagają, pod rygorem nieważności, uchwały walnego zgromadzenia w sprawach:

1) powierzenia prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki jednemu albo kilku komplementariuszom;

2) podziału zysku za rok obrotowy w części przypadającej akcjonariuszom;

3) zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania;

4) zbycia nieruchomości spółki;

5) podwyższenia i obniżenia kapitału zakładowego;

6) emisji obligacji;

7) połączenia i przekształcenia spółki;

8) zmiany statutu;

9) rozwiązania spółki;

10) innych czynności przewidzianych w dziale IV ksh lub w statucie.

Kompetencje walnego zgromadzenia spółki komandytowo-akcyjnej określone w art. 146 ksh mają charakter wyłączny i nie jest dopuszczalne przekazanie ich w statucie komplementariuszom, czy też radzie nadzorczej. Wskazany art. 146 ksh wprowadza podział na trzy kategorie uchwał walnego zgromadzenia spółki komandytowo-akcyjnej. Pierwszą kategorię stanowią uchwały, które są samodzielnie podejmowane przez walne zgromadzenie bez jakiegokolwiek udziału komplementariuszy (chyba że są oni jednocześnie akcjonariuszami). Do drugiej grupy należą uchwały, które dla swojej ważności wymagają zgody wszystkich komplementariuszy (art. 146 § 2 k.s.h.). Trzecią kategorię stanowią wreszcie uchwały walnego zgromadzenia, w przypadku których konieczna jest zgoda większości komplementariuszy pod rygorem nieważności uchwały (art. 146 § 3 k.s.h.). Zbycie lub obciążenie zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki komandytowo– akcyjnej oraz ustanowienie na nim prawa użytkowania należy do drugiej kategorii spraw – tj. do spraw, w których konieczna jest zgoda wszystkich komplementariuszy.

Należy wskazać, iż w zakresie tego typu spraw (zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki komandytowo– akcyjnej oraz ustanowienie na nim prawa użytkowania), dla których statut lub ustawa wymaga zgody wszystkich komplementariuszy na treść uchwały walnego zgromadzenia spółki, uchwała komplementariuszy w przedmiocie zgody powinna zostać podjęta jednomyślnie, co oznacza, że wszyscy komplementariusze oddali głosy „za” i nie było ani głosów „przeciw”, ani głosów „wstrzymujących się”, a ponadto, przy podejmowaniu uchwały muszą być obecni wszyscy komplementariusze. Należy podkreślić, iż powszechnie w doktrynie prawa handlowego akceptowany jest pogląd, zgodnie z którym zgoda komplementariuszy stanowi element podejmowania uchwały walnego zgromadzenia, która do swojej ważności musi być powzięta odpowiednią większością głosów przy poszanowaniu przepisów kodeksu spółek handlowych o zwoływaniu i odbywaniu walnego zgromadzenia, aby nie narazić się na wniesienie powództwa do sądu o stwierdzenie nieważności tej uchwały (art. 425 w zw. z art. 126 § 1 pkt 2 k.s.h.). Brak wymaganej zgody oznacza niespełnienie jednego z dodatkowych rygorów prawnych dotyczących podjęcia uchwały walnego zgromadzenia i powoduje skutek nieważności uchwały ex lege (uchwała nieistniejąca). Nie ulega zatem wątpliwości, że wykładnia literalna art. 146 § 2 i § 3 k.s.h. jednoznacznie wskazuje, iż uchwała walnego zgromadzenia spółki komandytowo-akcyjnej podjęta bez zgody komplemenatriuszy jest bezwzględnie nieważna. Oznacza to, że brak stosownej zgody skutkuje w przypadku uchwał, o których mowa w art. 146 § 1 i § 2 k.s.h., sankcją bezwzględnej nieważności, na którą mogą się powoływać w każdym czasie wszystkie podmioty mające interes prawny w ustaleniu nieważności uchwały.

Mateusz Sieniewicz, adwokat