Wniesienie do innej spółki prawa handlowego zorganizowanej części przedsiębiorstwa jako aport za nowo obejmowane udziały.

Wnoszenie kapitału do innej spółki prawa handlowego w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP) lub też firmy to jedna ze stosowanych ścieżek przy zakładaniu nowych spółek, dokapitalizowaniu istniejących lub też reorganizacji i restrukturyzacji. Powyższa operacja jest korzystna dla wnoszącego aport pod względem podatkowym. Jednakże, aby taka operacja mogła odnieść swój zamierzony skutek, musi zostać przeprowadzona w sposób przemyślany oraz sformalizowany pod względem prawnym.

W pierwszej kolejności należy wskazać na definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa VAT), ustawa z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa PDOP) oraz ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: PDOF) posługują się jedną i tą samą definicją ZCP. I tak odpowiednio zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy VAT, art. 4a pkt 4 ustawy PDOP oraz art. 5a pkt 4 ustawy PDOF zorganizowana część przedsiębiorstwa to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Według wskazanych wyżej przepisów oraz interpretacji podatkowych wydawanych przez organy podatkowe, zespół składników majątkowych będzie zakwalifikowany jako ZCP, jeśli:

  • będzie organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w podmiocie wnoszącym aport;
  • poszczególne składniki majątku będą przeznaczone do realizacji określonych działań biznesowych;
  • zespół składników majątkowych mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo;
  • w skład ZCP będą wchodzić także zobowiązania (czyli powinny istnieć nie tylko aktywa, ale również pasywa).

Powyższe oznacza, iż ZCP przed wniesieniem jako aport powinien działać niezależnie w ramach danego przedsiębiorstwa, a w tym posiadać oddzielną strukturę organizacyjną, własną strategię rozwoju i biznesplan, przypisane aktywa i zobowiązania, oddzielne plany kont, oddzielny rachunek bankowy. Przed wniesieniem ZCP do spółki pracownicy i kontrahenci powinni zostać prawidłowo powiadomieni o przejściu do nowego podmiotu. Gdy zespół składników majątkowych nie spełnia powyższych ogólnych warunków, to nie może być uznany za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, a wyłącznie za zespół poszczególnych aktywów i pasywów. To rozróżnienie ma istotne znaczenie ze względu na kwestie podatkowe.

Do najważniejszych zalet opłacenia kapitału zakładowego poprzez wniesienie aportu w formie zorganizowanej części przedsiębiorstwa należą korzyści podatkowe. Wniesienie aportem do spółki składników majątkowych, które nie stanowią ZCP, powoduje powstanie podatku należnego VAT i CIT. Wniesienie aportu w postaci ZCP oznacza przesunięcie opodatkowania podatkiem dochodowym do momentu sprzedaży udziałów czy akcji i powstania zysku do opodatkowania. I tak w zakresie podatku od towarów i usług – czynność przeniesienia ZCP jest obojętna podatkowo, w tym znaczeniu, że w ogóle nie podlega ustawie VAT, w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych spółka zwolniona jest od obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych – otrzymanie ZCP przez spółkę z o.o. w formie aportu po stronie tej spółki nie wywoła żadnych skutków podatkowych, gdyż uzyskanie środków zwiększających kapitał zakładowy nie jest traktowane jako przychód, natomiast wspólnik, który wnosi do nowej spółki aport w postaci ZCP, zapłaci CIT dopiero w momencie sprzedaży udziałów, które obejmuje i powstania zysku do opodatkowania.

Należy podkreślić, iż organy podatkowe prezentują dość restrykcyjne stanowisko w zakresie ustalenia czy określony zespół składników majątkowych stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. W bardzo wielu przypadkach organy podatkowe kwestionują możliwość uznania określonego zespołu składników majątkowych jako ZCP, pomimo ich organizacyjnego, funkcjonalnego i finansowego wyodrębnienia w ramach przedsiębiorstwa. Zdarza się, że organy podatkowe stawiają dodatkowe wymagania aby uznać określony zespół składników majątkowych jako ZCP (np. prawo własności nieruchomości, posiadanie pasywów). W razie niespełnienia tych dodatkowych warunków uznają, iż określony zespół składników materialnych i niematerialnych nie jest zdolny do realizowania określonych zadań jako samodzielne przedsiębiorstwo. W konsekwencji przedmiotowy zespół składników majątkowych nie może być uznany za ZCP, co w przypadku aportu wiąże się z koniecznością rozpoznania przez wnoszącego wkład niepieniężny przychodu podatkowego w wartości nominalnej objętych udziałów lub akcji.

Reasumując należy wskazać, iż tylko prawidłowo przeprowadzony proces wniesienia aportem do innej spółki prawa handlowego zorganizowanej części przedsiębiorstwa za obejmowane udziały pozwoli na zminimalizowanie ryzyka podatkowego związanego z tym, iż organy podatkowe mogą uznać, że jako aport zostały wniesione elementy majątku, a nie firma czy zorganizowana część przedsiębiorstwa, co w konsekwencji będzie rodzić ujemne skutki podatkowe.

Mateusz Sieniewicz, adwokat